Zasiłek macierzyński i ojcowski w Norwegii – przypomnienie, kto, kiedy i jak może wnioskować

Narodziny dziecka to ogromna radość, ale też czas, kiedy finanse i formalności zaczynają grać ważną rolę. Norweski system świadczeń rodzinnych należy do najbardziej rozbudowanych w Europie i daje rodzicom szerokie możliwości korzystania z zasiłku rodzicielskiego (foreldrepenger) – zarówno mamie, jak i tacie.
Warto jednak wiedzieć, kiedy i jak złożyć wniosek, by nie stracić żadnego dnia świadczenia.

Co to jest foreldrepenger

Zgodnie z zasadami obowiązującymi w Norwegii, zwolnienie lekarskie wystawione w innym kraju EOG (Europejskiego Obszaru Gospodarczego), w tym w Polsce, może być uznane przez NAV – pod warunkiem, że spełnia określone kryteria.

Zasiłek macierzyński i ojcowski w Norwegii to jedno świadczenie – foreldrepenger, czyli zasiłek rodzicielski wypłacany przez urząd NAV.

Przysługuje rodzicom pracującym w Norwegii (lub opłacającym składki w systemie norweskim), którzy mają prawo do płatnego urlopu po narodzinach dziecka.

Zasiłek ten ma na celu zrekompensowanie utraty dochodu w czasie opieki nad dzieckiem, a jego wysokość zależy od Twoich wcześniejszych zarobków.

Kto może otrzymać zasiłek rodzicielski

Aby otrzymać foreldrepenger, należy:

• być ubezpieczonym w systemie norweskim (Folketrygden),
• pracować lub pobierać zasiłek w Norwegii przez co najmniej 6 z ostatnich 10 miesięcy przed porodem,
• mieć dochody przekraczające minimum ½ grunnbeløp (podstawowej kwoty G, czyli ok. 68 000 NOK rocznie w 2025 r.).

Zasiłek mogą otrzymać oboje rodzice – każdemu przysługuje własna część urlopu. Mama ma prawo do urlopu macierzyńskiego (mødrekvote), a tata – do urlopu ojcowskiego (fedrekvote). Część okresu mogą też podzielić między sobą.

Jak długo trwa zasiłek i ile wynosi

Rodzice mogą wybrać jeden z dwóch wariantów:

• 100% wynagrodzenia przez 49 tygodni,
• 80% wynagrodzenia przez 59 tygodni.

Wybór należy do rodziców – jeśli zależy Ci na dłuższym czasie z dzieckiem, możesz wybrać wariant 80%. Jeśli ważniejszy jest pełny dochód, wybierz 100%.

Jak przygotować wniosek

Wniosek o foreldrepenger składa się przez portal www.nav.no. Warto przygotować wcześniej:

• numer personalny (fødselsnummer),
• dane pracodawcy i potwierdzenie zatrudnienia,
• planowany termin porodu lub datę narodzin dziecka,
• informację, czy chcesz pobierać zasiłek w wariancie 49 czy 59 tygodni,
• zaświadczenie o dochodach z ostatnich miesięcy (jeśli NAV tego zażąda).

Rodzice mogą złożyć wniosek po 21. tygodniu ciąży. Jeśli oboje rodzice pracują w Norwegii, wniosek składają osobno – każdy o swoją część.

O czym pamiętać przy planowaniu urlopu

Norweski system daje rodzicom dużą elastyczność, ale wymaga planowania.

• Urlop macierzyński można rozpocząć się 3 tygodnie przed porodem.
• Ojcowski (fedrekvote) można wziąć na 2 tygodnie przed porodem.
• Część urlopu rodzice mogą dzielić się między sobą, o ile spełniają wymogi zatrudnienia.

Częste pytania (FAQ)

Czy zasiłek można pobierać mieszkając w Polsce? 
Tak, w wyjątkowych przypadkach – np. gdy jedno z rodziców mieszka w Polsce, a drugie pracuje w Norwegii. NAV może jednak wymagać dodatkowych dokumentów potwierdzających opiekę nad dzieckiem i status rodziców.

Czy można wnioskować o zasiłek bez stałej pracy?
Tak, jeśli jesteś na zasiłku dla bezrobotnych lub na zwolnieniu lekarskim, i nadal jesteś objęty ubezpieczeniem w Folketrygden.

Czy trzeba tłumaczyć dokumenty z Polski (np. akt urodzenia)?
Najczęściej tak – NAV wymaga tłumaczenia na norweski lub angielski, najlepiej przysięgłego.

Jak długo czeka się na decyzję NAV?
Zwykle od 4 do 6 tygodni, ale w okresach wzmożonych wniosków (np. wiosną i latem) może to potrwać dłużej.

Czy mogę przerwać urlop i wrócić do pracy wcześniej?
Tak, ale należy to zgłosić NAV z wyprzedzeniem. Niewykorzystaną część urlopu można w niektórych przypadkach przenieść na później..

Podsumowanie

Zasiłek macierzyński i ojcowski w Norwegii to duże wsparcie dla rodziców – pod warunkiem, że wiesz, jak i kiedy o niego wnioskować. System norweski działa sprawnie, ale formalności trzeba dopilnować.

Zanim nadejdzie termin porodu, warto sprawdzić dokumenty, skonsultować się z pracodawcą i przygotować wniosek przez NAV.